Melancholische schoonheid
Frankfurter Küche met ‘As if (it was beautiful)’ in deSingel
Als kunstenaarstweeling, zo gaan de Duitse theaterwetenschapper en performer Kattrin Deufert en choreograaf Thomas Plischke van Frankfurter Küche sinds enkele jaren door werk en leven. Dat onmogelijke verlangen met de ander van plaats te ruilen, het eigen gelaat en geslacht af te leggen, zelfs volledig in de ander op te gaan teneinde met zichzelf te kunnen samenvallen, staat centraal in hun oeuvre. Hun nieuwe voorstelling As if (it was beautiful) is dan ook doordrongen van melancholie, een strak gecomponeerd ritueel waarin de eenheid van het schone voortdurend ontsnapt.
Opmaat tot de voorstelling is de korte film eporue (l’anti-toi), waarin Deufert en Plischke gekleed in panty’s in een rivier zwemmen. De beelden worden steeds weer herhaald en geregeld versneden met hun beider gelaat, vermengd tot één beeld, terwijl Ghérasim Luca’s L’anti-toi weerklinkt. Het einde toont de afdaling naar de oever en een sprong in het water: hoe zou het daar zijn, voorbij het spiegelende oppervlak? Reminiscenties aan mythen spelen op, niet enkel aan Narcissus, maar ook aan Europa die aan de oever speelt alvorens ontvoerd en verkracht te worden door Zeus. Ook het eerdere videowerk AESS (2001) resoneert mee, omtrent de sisyfische pogingen geslachtelijke differentie te kunnen overstijgen.
In As if (it was beautiful) trachten Deufert en Plischke elkaars land in te nemen, hun gelaat in te wisselen, zich onder te dompelen in elkaars geschiedenis. Basismateriaal is Plischkes eerste danssolo Fleur (anemone) uit 1998, waardoor hij zich nadrukkelijk als oeuvrebouwer laat kennen. Wat toen een poging was om aan de bescherming van de school en het ideaal van de ‘anatomische correctheid’ te ontsnappen, verschijnt nu als een ontsnappingspoging uit zichzelf. Uit de ene identiteitscrisis de andere in, in het licht van schone, waar het zelf als eenheid kan verschijnen. Om toch telkens te botsen met de realiteit van de ander.
Choreografisch is de thematiek uitgewerkt in een zorgvuldige compositie met een muzikale opbouw en symmetrische structuur, ruimtelijk vormgegeven via motieven van spiegeling, omkering en herhaling. Door ouder werk te hernemen en er een strakke vorm aan te verlenen, krijgt Plischkes interesse in (her)formuleren ook een nadrukkelijke plaats binnen de voorstelling zelf. As if (it was beautiful) is uitgesproken poëtisch werk, ook door het vervlechten van oudere motieven en mythen in de compositie. Plischkes bewegingstaal krijgt daardoor een haast emblematisch karakter.
Hoewel Deufert en Plischke slechts minimale acties ondernemen, vult de gigantische ruimte zich al gauw met spoken en demonen. Flarden muziek en stemmen vervagen, transformeren in noise of duiken elders op, alsof het er tocht. Uiteindelijk is het weer de stem van Ghérasim Luca die aan het einde een reeks dia’s begeleidt: Deufert en Plischke in panty’s, drijvend in het water of drogend in de zon. Steeds weer herhaald, als om een verre mijmering vast te houden.
Door de talrijke reminiscenties, gaat een ontcijfering van alle betekenislagen in As if (it was beautiful) moeizaam. Maar de thematiek is klassiek en stolt in een heldere vorm. Als toeschouwer word je bovendien meegezogen doorheen het hermetische, spiegelende oppervlak, in een contemplatie die reikt naar de plaatsloze eenheid van het schone.