Lichamen doordrongen van terreur

Aliocha en Boris Van der Avoort creëren ‘Affetti’ op KunstenFESTIVALdesArts

Sarma 3 May 2004Dutch

item doc

Contextual note
Deze recensie werd geschreven voor de krant De Morgen, maar nooit gepubliceerd.

Geen Kunstenfestival zonder uitstap richting barok: na een cyclus rond Monteverdi is vanaf volgend jaar diens librettist Gian Francesco Busenello aan de beurt. Een voorsmaakje brengt Affetti, een video-installatie van de broers Aliocha en Boris Van der Avoort die het eerste bedrijf van Cavalli’s opera La Didone op ongebruikelijke wijze ensceneert. Busenello volgt enkele individuen tijdens het geweld van de Trojaanse oorlog, hun wanhoop en hysterie. Via het videoscherm worden hun aria’s opgeladen met een hedendaagse context.

De broers Van der Avoort zijn wellicht vooral bekend van hun samenwerkingen met danscompagnies als Damaged Goods, Random Scream en Rosas. Enkele gelegenheidswerken die daaruit voortkwamen zijn te zien in Nadine, interessanter echter zijn de films die een autonomer karakter hebben als video. Lens bijvoorbeeld, waarin Boris Van der Avoort vertrekt van Steve Reichs ‘Music for 18 Musicians’ om een ritmische stroom van beelden te creëren. Zo vermenigvuldigen het trage ademritme van zangers en blazers en het frenetieke slagwerk in rolschaatsers, treinen, vogels en golven op zee. Die beelden worden verder versneden door het zwart van een knipperend oog, een felle zon die door de lens schijnt en een snelle montage die dat alles schikt en stapelt tot een abstract landschap.

Eenzelfde interesse in perceptie spreekt uit de creatie Affetti, maar radicaler uitgewerkt. De videoschermen vormen een soort container waarin fragmenten uit films, oorlogsdocumentaires en virtuele animatie geconfronteerd worden met aangezichten uit barokschilderijen. De sterk geladen uitdrukkingen en affectenleer van barokke muziek en beeld blijken een goed vehikel om over geweld en trauma vandaag te spreken. Maar ze vragen om een grotere complexiteit, en in de beeldenvloed vloeien dan ook meerdere werkelijkheidsniveaus door elkaar, teneinde een traumatisch realisme op te roepen, een ervaringsregime getekend door zelfverlies. Terwijl de stemmen hun vorm behouden, worden de geschilderde lichamen transparant en vloeibaar, doordrongen als ze zijn van de explosies die hen omringen. Lichamen in de strijd, zo aangevreten door de nabije terreur dat ze er hun contour bij inschieten. Via de multidisciplinaire vorm waarin de intensiteit van de barokopera en de verregaande fragmentering van het videomedium samengaan, weten Aliocha en Boris Van der Avoort in Affetti treffend over verlies te spreken, voorbij de beelden.