Behangpapier-choreografie als stijloefening

Thierry Smits en Compagnie Thor met 'Reliefs d’un banquet'

Sarma 24 Apr 2004Dutch

item doc

Contextual note
Deze recensie werd geschreven in opdracht van de krant De Morgen maar nooit in die krant gepubliceerd.

In een chique salon dansen homoseksuelen en androgyne wezens figuren van toenadering, verstrengeling en uitwisseling. De maniëristische choreografie waarmee Reliefs d’un banquet van Thierry Smits en Compagnie Thor opent, ademt harmonie en een schilderachtige seksualiteit. De mechanische pianoklanken van John Cages ‘Cheap Imitation’ herinneren aan Erik Satie, die in 1919 de kameropera ‘Socrate’ schreef. Beide werken worden vervlochten en live uitgevoerd. Met de figuur van Socrates bevinden we ons in een wereld waar vrijheid van denken en levenswijze centraal staan.

De overdaad aan kostuums, make-up en decorstukken, alsook het teveel aan gebaren en passen komt plots thuis nu de muziek een operaregister aandraagt. Meer nog, in het gedachtegoed van Satie moet de dans vooral een ‘behangpapier-choreografie’ zijn bij het drama, en dat is natuurlijk een kolfje naar de hand van Smits. De dans is afwisselend grappig, pathetisch, grootsprakering en eindeloos oppervlakkig, kortom een voortreffelijke stijloefening in camp, keurig uitgevoerd door zeven dansers.

Die vanzelfsprekende harmonie komt op de helling te staan als Alcibiades ten tonele verschijnt, terreur en vernieling zaait. In de choreografie zitten ditmaal ook militaire passen, motieven van dominantie en onderwerping. Een en ander ontaardt op groteske wijze in een gewelddadige orgie, waarin verkrachte lichamen onder graszoden verdwijnen of naakt gekruisigd worden aan een kamerscherm. Uiteindelijk deemstert met de dans het lichaam weg en rest nog een zangpartij die terugkijkt op de ideeën van de dode Socrates: “Is het niet in het genot en het lijden dat het lichaam de ziel onderwerpt en aan banden legt?”

Het verbinden van twee partituren levert een vernuftige dramaturgie op, maar een scherpzinnig verhaal over seksuele tolerantie weten Smits en co-regisseur Antoine Pickels daarmee toch niet echt te vertellen. De subtiele openingschoreografie verliest elke dubbelzinnigheid in contrast met de orgie nadien. Wil Smits graag de goegemeente choqueren om hun permissiviteit ook in het theater te testen? Het werkt, een bosje toeschouwers verliet halverwege de zaal, maar is dat zo betekenisvol? Uiteindelijk is Reliefs d’un banquet toch vooral interessant als stijloefening, waarin diverse stijlen en esthetieken samenkomen. Ideologische elementen volgen sowieso in hun zog. Niet meteen grote kunst, maar ongetwijfeld Smits’ beste werk van de laatste jaren.