sarma

Uitgangspunt voor dit Parcours is een confrontatie van negentiende-eeuwse psychiatrische foto’s met performances, installaties en lezingen van hedendaagse kunstenaars die zich vragen stellen omtrent ‘lichaamsbeelden’. Sinds ze studies aanvatte in psychologie en osteopathie, onderzoekt de jonge Franse choreografe Julie Nioche dit domein ook in haar eigen artistieke werk, wat haar de geknipte persoon maakte om dit project mee op te zetten.

De ondertitel van BODYWORKs luidt ‘Fysiek heeft grenzen’, waarop slaat dat?

Julie Nioche: “Wat mij interesseert is de paradox van het lichaam. We willen dat het iets over ons vertelt en daarom moeten we het ook actief vormgeven, construeren we ons lichaam dus onophoudelijk. Deze constructie treedt in wisselwerking met onze fantasmen en onze verbeelding, die het strikt materiële van het lichaam overstijgen. Tegelijkertijd bepaalt ons lichaam een grens, het kan onze dromen niet altijd volgen. Naast de uitwendige kenmerken draagt een lichaam dus onzichtbare aspecten met zich, die zich veruitwendigen door hun beweging en dynamiek.

Is ‘lichaamsbeeld’ dan nog wel een gepaste term?

Nioche: “Beeld wordt vaak te visueel opgevat. Voor mij maken ook tactiele, sonore en andersoortige sensaties daar deel van uit. De vraag die me bezighoudt is de kloof die gaapt tussen een lichaamsbeeld dat van buitenaf waarneembaar is en de complexiteit die je zelf ervaart. Hoe zit die verhouding precies in elkaar? Mijn voorstelling XX onderzoekt bijvoorbeeld de mogelijkheid om het eigen lichaam te (de)construeren.”

Waar zit de link met psychiatrie?

Nioche: “In mijn eigen werk zoek ik aanknopingspunten in drie disciplines: artistieke creatie, psychologie en osteopathie. Dat zijn verschillende kennisdomeinen die elkaar kunnen voeden en aanvullen. Zo interviewde ik theaterbezoekers over hun eigen lichaam en over de verwachtingen die ze hebben van lichamen op scène. Dezelfde vragen legde ik voor aan dansers. Een problematiek die me intussen fascineerde, is de wijze waarop psychische aandoeningen het lichaamsbeeld aantasten. Ethisch gesproken is dat een delicaat onderwerp, omdat die patiënten niet altijd bij het volle bewustzijn zijn. Uiteindelijk bracht het me bij anorexiapatiënten, waar ik ook tijdens mijn dansopleiding al geregeld mee in aanraking kwam. Met hen doorliep ik eenzelfde werkproces en bracht tenslotte de getuigenissen van de drie partijen samen in de installatie X. Door de plaats van lichamen in uiteenlopende contexten, zoals de psychiatrie en de medische wereld, te observeren, kreeg ik meer inzicht in de specifieke dynamiek van lichaamsbeelden. Voor alle duidelijkheid: ik probeer echt de verbinding tussen al die domeinen op te zoeken, om therapiekunst of een artistiek atelier met psychiatrische patiënten is het me niet te doen.”

Hoe verliep de uitnodiging van de andere kunstenaars voor BODYWORKs, opvallend genoeg allemaal vrouwen?

Nioche: “Met Barbara Raes en Eva De Groote van Vooruit gingen we op zoek naar kunstenaars die hun eigen lichaam confronteren met modellen allerhande. Dezelfde vraag naar zelfconstructie stond dus ook hier centraal. Dat het allemaal vrouwelijke kunstenaars zijn is toeval, gek genoeg omdat we precies wilde vermijden teveel op de genderproblematiek te focussen. Misschien hebben vrouwen meer interesse in de bevraging van het fluctuerende lichaam. Ik heb er geen antwoord op.”